Geen hobby voor bonentellers

Configuratie management wordt menigmaal gezien als
kostenpost of als hobbyproject voor bonentellers.
Toch kennen we allemaal de frustratie van in het
verkeerde document een aanpassing maken.  Dat kost
dan extra tijd en soms ook geld maar de wereld
vergaat niet.  Vrijwel niemand realiseert zich hoe
moeilijk het is om enorme hoeveelheden materialen
en documentenstromen goed te beheren.  Vandaar die
houding ten aanzien van configuratie management.

Je hebt echter standaard configuratie beheer nodig
in situaties waar allerlei objecten op
verschillende manieren gecombineerd kunnen worden
tot een valide, of minder valide, geheel: een
configuratie.  Configuratie management is het
vakgebied dat borgt dat apparatuur (hard- en
software) aan zorgvuldig gedefinieerde
functionele, mechanische, en elektronische eisen
voldoet en dat elke verandering in deze eisen goed
gecontroleerd, zorgvuldig geidentificeerd en
accuraat opgetekend wordt.  Kortom het is een
management activiteit die technische en
administratieve sturing geeft aan de levenscyclus
van een product, haar onderdelen en de informatie
daarover.

Bij een significante investering waar maatwerk aan
te pas komt heb je al gauw te maken met eisen en
inzichten die aan verandering onderhevig zijn, en
spullen die tijdens het project veranderen van
leverancier of specificatie.  Dan ben je een
bewegend doel aan het managen.  Om dat goed te
doen is configuratie management onontbeerlijk.

Succesvol configuratie management kom je tegen in
de hoek van de lucht- en ruimtevaart, defensie,
automotive, high-tech, industriele producten en
allerlei takken binnen de maakindustrie.
Onderzoek leert dat dat meer oplevert dan het
kost, we citeren: "Companies that are best in
class at configuration management (CM) hit each of
the product development and lifecycle targets that
drive product profitability, on average, 89% or
more of the time - providing a significant
performance advantage over their peers.  These
targets include product quality, launch dates,
product development cost, product cost, product
revenue, and product lifecycle costs."  Aldus een
Aberdeen rapport uit 2007.  Goed CM is dus een
profit center en geen cost center.

Configuratie management is een best practice en
die moet je dan ook eisen bij significante
investeringen.  Om te beginnen moet er een
Configuratie Management Plan komen.  Eis dat zo'n
plan minimaal voldoet aan de IEEE Standaard 828
uit 1998: ``IEEE Standard for Software
Configuration Management Plans''.  Daarmee heb je
een internationale standaard te pakken waar het
plannen van configuratie beheer wordt vastgelegd.
Dat behelst welke activiteiten, hoe die uit te
voeren, wie verantwoordelijk is voor wat, wanneer
uit te voeren en welke resources daarvoor nodig
zijn.  Uiteraard moet je dit ``generieke plan''
nader invullen en waar nodig toespitsen op de
specifieke situatie.  Echter vergeten van
belangrijke zaken, onduidelijke indelingen en
goedbedoelde knutselsmurf verhalen voorkom je door
deze eis te stellen.

Met een plan alleen ben je er niet.  Je moet ook
richtlijnen hebben hoe je goed configuratie beheer
uitvoert.  Ook daar is aangedacht.  Je kunt
bijvoorbeeld de ANSI/IEEE Standaard 1042 uit 1987
voorschrijven: ``IEEE Guide to Software
Configuration Management''.   Bedrijven als
Boeing, Intel, IBM en Motorola hebben zich actief
druk gemaakt om inhoud te geven aan dit soort
standaarden die dus geen ivoren toren verhalen
zijn maar gestoeld op industriele best practices.

In deze standaard vinden we de context van
software configuratie beheer, het proces, de
implementatie en de tools die je ervoor nodig
hebt.  Daarnaast biedt deze standaard ook inzicht
in de plannenmakerij.  Voort zijn er appendices
met echte voorbeeldplannen voor real-time control
systems, voor experimentele systemen, voor
software onderhoud en voor een product line
systeem.  Een software product line is een
verzameling van gelijksoortige systemen waaruit
via configuraties specifieke instanties kunnen
worden gegenereerd.  Denk hierbij een mobieltjes
die allemaal net even anders zijn of
handelssystemen die per land net even andere
afhandelingsprocedures kennen.

Ook dan ben je er nog niet.  Je moet namelijk ook
eisen dat er mensen met aantoonbare kennis en
kunde verantwoordelijk zijn voor goed uitgevoerd
configuratie management en dat het project
management dit ook serieus neemt.

En ook dan ben je er nog niet.  Je eist ook dat er
onafhankelijke externe audits komen op het
configuratie management plan het het feitelijke
configuratie management dat de opdrachtnemer
voert.  En je eist dat daar geconstateerde
problemen onmiddellijk opgelost dienen te worden.
Mocht de opdrachtnemer daar niet toe in staat
blijken binnen redelijke termijn, dan behoud je
je het recht voor oplossingen in te vliegen op
kosten van de opdrachtnemer.  Een veel gezien
probleem is namelijk dat men vooral focust op de
tools waarmee je configuratie management
ondersteunt.  Onvoldoend voorbereide
opdrachtnemers vergissen zich deerlijk in het
verschil tussen het tool en het doel.
Vroegtijdige toetsing met tanden is daarom van
groot belang om goed configuratie management te
borgen.  Dit laatste draagt significant bij aan
project succes.

X

Meer weten over de wondere wereld van ICT
in Jip en Janneke taal? Ga dan naar de
knipselkrant van Chris Verhoef

Prof. dr Chris Verhoef is hoogleraar informatica
aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en
wetenschappelijk adviseur voor overheid en
bedrijfsleven.  Hij schrijft regelmatig een
column in AG II.  Hij is te bereiken via email:
x@cs.vu.nl.  Deze tekst is copyright SDU.  Niets
van deze uitgave mag zonder schriftelijke
toestemming van de uitgever worden overgenomen of
worden gepubliceerd.